Formaldehyde: Bạn biết gì về chất hóa học này?

Formaldehyde, một hợp chất hữu cơ được biết đến với công thức hóa học HCHO, là một trong những hóa chất phổ biến nhất được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp, sản xuất và thậm chí là trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, chúng ta thường chỉ biết đến chất hóa học với những tác động tiềm ẩn đến sức khỏe, mà ít khi hiểu rõ về bản chất, nguồn gốc và ứng dụng của nó. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về bản chất của chất độc nguy hiểm này từ định nghĩa, tính chất, nguồn gốc, ứng dụng cho đến những lưu ý khi tiếp xúc với hóa chất này.

ĐỊNH NGHĨA VỀ FORMALDEHYDE LÀ GÌ ?

Formaldehyde (hay còn gọi là metanol) là một hợp chất hữu cơ không màu, có mùi hăng đặc trưng, dễ tan trong nước và các dung môi hữu cơ.

• Công thức hóa học: HCHO
• Cấu trúc phân tử: Chất hóa học có cấu trúc phân tử đơn giản, bao gồm một nguyên tử cacbon liên kết với hai nguyên tử hydro và một nguyên tử oxy.
• Tính chất vật lý: Chất  ở dạng khí ở nhiệt độ phòng, dễ dàng hóa lỏng ở nhiệt độ -19°C. Nó có mùi hăng, gây kích ứng mũi và mắt.
• Tính chất hóa học:  CH₂O là một chất khử mạnh và có thể tham gia vào nhiều phản ứng hóa học. Nó có khả năng phản ứng với các hợp chất hữu cơ khác để tạo thành các sản phẩm mới.

FORMALDEHYDE ẢNH HƯỞNG XẤU ĐẾN SỨC KHỎE CON NGƯỜI

HCHO đã được khoa học chứng minh và công nhận là một chất gây ung thư. Việc tiếp xúc lâu dài với CH₂O có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm:

• Kích ứng mắt, mũi, cổ họng: CH₂O có thể gây kích ứng mắt, mũi và cổ họng, dẫn đến chảy nước mắt, ngứa mắt, nghẹt mũi, ho, khó thở.
• Vấn đề về hô hấp: Tiếp xúc với Methanol ở nồng độ cao có thể gây tổn thương phổi, hen suyễn và các vấn đề về hô hấp khác.
• Ung thư: Formalđehit được xếp vào nhóm chất gây ung thư cho con người. Tiếp xúc lâu dài với Methanol có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư vòm họng, ung thư bạch cầu, ung thư gan và một số loại ung thư khác.
• Ảnh hưởng đến hệ thần kinh: CH₂O có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây ra các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, khó tập trung.
• Vấn đề về sinh sản: Methanal có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở cả nam và nữ.

NGUỒN GỐC CỦA FORMALDEHYDE

Fomandehit tồn tại cả trong tự nhiên và được sản xuất nhân tạo.

Formaldehyde trong tự nhiên

• Quá trình trao đổi chất trong cơ thể sinh vậtt: CH₂O là một chất trung gian quan trọng trong quá trình chuyển hóa một-carbon, diễn ra ở hầu hết các sinh vật sống, bao gồm cả con người, động vật, thực vật và vi sinh vật. Quá trình này liên quan đến việc chuyển giao các đơn vị một-carbon (như nhóm methyl) để xây dựng các phân tử sinh học thiết yếu như axit amin, purin và pyrimidine. Formaldehit cũng có thể được tạo ra thông qua quá trình demethyl hóa enzyme của các hợp chất khác nhau trong cơ thể, chẳng hạn như quá trình chuyển hóa adrenaline thành axit vanilmandelic. Tuy nhiên lượng formaldehit tạo ra trong cơ thể sinh vật thường rất nhỏ và được chuyển hóa nhanh chóng thành các chất khác, ít độc hại hơn như axit formic, do đó không gây hại cho sức khỏe.
• Quá trình đốt cháy sinh khối:: Cháy rừng và hoạt động của núi lửa là những nguồn tự nhiên thải ra formaldehit vào khí quyển. Khi gỗ, lá cây và các loại thực vật khác bị đốt cháy ở nhiệt độ cao, các hợp chất hữu cơ trong đó, bao gồm cả lignin và cellulose, bị phân hủy và tạo ra formaldehit như một sản phẩm phụ. Đây là một trong những cách phổ biến mà formaldehit được tạo ra trong tự nhiên.

Formaldehyde trong môi trường sản xuất và đời sống

• Sản xuất công nghiệp: Chất độc hóa học này được sản xuất hàng loạt trong ngành công nghiệp hóa chất. Nó được sử dụng làm nguyên liệu để sản xuất các sản phẩm như nhựa, keo, vải, giấy, sơn và các sản phẩm khác.
• Khói thuốc lá: CH₂O là một thành phần độc hại có trong khói thuốc lá. Khi thuốc lá bị đốt cháy, formaldehit được tạo ra và phát tán vào không khí
• Khí thải xe cộ: Formaldehit có thể được tạo ra từ việc đốt cháy nhiên liệu, bao gồm cả xăng và dầu diesel. Nó cũng có thể được tìm thấy trong khí thải của các nhà máy và phương tiện giao thông
• Sản phẩm tiêu dùng: Methanal được sử dụng trong nhiều sản phẩm tiêu dùng như mỹ phẩm, nước hoa, chất tẩy rửa, sản phẩm vệ sinh cá nhân, giấy vệ sinh, tấm ván ép, sơn, keo dán, vải chống nhăn, … Đặc biệt, vải chống nhăn thường được xử lý với nhựa urea-formaldehyde để giữ cho vải không bị nhăn.